⚡️ЯНА ПҚ-131 БЎЙИЧА: Қарор ижросини ҳосил йиғим-терими тугагунгача тўхтатиб туриш - энг яхши йўл.
Ҳозирда жуда кўп қарздорлиги бўлган фермерларни айнан мазкур 131-қарорда белгиланган тартиб қўрқитаётгани тайин. МИБ ходимлари томонидан уларнинг ерларини аукционга чиқариш ишлари аллақачон бошлаб юборилган.
Бу вазиятда қандай йўл тутиш лозим?
Аввало, 28.03.2025 йилдаги ПҚ-131-сонли "Қишлоқ хўжалигида ердан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ва маҳсулот етиштириш ҳажмини кўпайтириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги Президент қарори моҳиятини тўғри тушиниб олиш лозим бўлади.
Мазкур қарорга кўра, Суд ҳужжатлари ва бошқа органларнинг ҳужжатларини ижро этиш жараёнида ундирувни қарздорнинг қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ер участкасини узоқ муддатга ижарага олиш ҳуқуқига қаратишда қуйидаги соддалаштирилган тартиб жорий этилди.
- ундирувни ижара ҳуқуқига қаратиш учун туман ҳокимининг, яъни ижарага берувчининг розилиги талаб этилмайди; (Бу дегани, тўғридан тўғри аукционга чиқариш мумкин)
- ижара ҳуқуқини баҳолаш талаб этилмайди, давлат ижрочиси ваколатли ташкилотлардан ер участкасининг норматив қийматини аниқлаб, унга тенг бўлган бошланғич нарх миқдорини мулкий ҳуқуқни хатлаш далолатномасида кўрсатади; (Яъни МИБ ходими айкционга ерни чиқариши учун ернинг норматив қийматини аниқлаши ва далолатнома тузиши керак бўлади).
- электрон онлайн аукцион савдолари ушбу қарорнинг 2-банди талабларини инобатга олган ҳолда ўтказилади;
- электрон онлайн аукцион савдолари натижалари тўғрисидаги баённома ер ижараси шартномаси бўйича ҳуқуқлар ва мажбуриятлар қолган муддатга қарздордан аукцион ғолибига ўтганлигини — қайта ижарани давлат рўйхатидан ўтказиш учун асос ҳисобланади.
Яъни бу ерда қарздор фермер хўжалиги ерни 49 йилга олган ва 10 йилидан фойдаланган бўлса, қолган 39 йиллик ижара ҳуқуқи аукцион савдолари орқали сотилади.
ПҚ-131 бўйича МИБ ходимларига ерга бўлган ижара ҳуқуқларини аукционга чиқаришда жуда муҳим бўлаган вазифалар юклатилган, унга кўра:
Биринчидан, қарздор қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ер участкалари ижарачилари иштирокидаги ижро ишлари рўйхатини шакллантириш. Яъни бу ерда фермер хўжалигининг ижрога қаратилган қарздорлиги бўлиши керак. Агар фермер хўжалигининг қарзи бўлиб у қарздорликни ундириш ижрога қаратилмаган бўлса, бундай фермер хўжаликларининг ерга бўлган ҳуқуқини аукционга чиқариш мутлақо ноқонуний бўлади.
Иккинчидан, шундай ишлар бўйича бошқа мулк ва мулкий ҳуқуқлар бўлмаган ҳолларда ер участкасига ижара ҳуқуқи хатланиши ва электрон онлайн-аукцион савдоларига чиқарилиш. Яъни Мажбурий ижро бюроси фермер хўжалигининг бошқа юридик ва жисмоний шахсларда мулкий ҳуқуқлари бор ёки йўқлигини аниқлаши керак.
Бу нима дегани?
Масалан, А Фермер хўжалигининг 300 млн қарзи бўлса, ва уни ундириш ижрога қаратилган бўлса, бироқ унинг Б кластерда 400 млн ҳақдорлиги бўлса, бунда фермер хўжалигининг ижара ҳуқуқини аукционга чиқариш ПҚ-131 нинг 14-бандига зид бўлади.
Қарорнинг яна бир эътиборли жиҳатига разм солиш лозим. Қарорнинг 6-банди б хатбошисида қуйидагича жумла келган. Ижара ҳуқуқини баҳолаш талаб этилмайди, давлат ижрочиси ваколатли ташкилотлардан ер участкасининг норматив қийматини аниқлаб, унга тенг бўлган бошланғич нарх миқдорини мулкий ҳуқуқни хатлаш далолатномасида кўрсатади. Яъни мажбурий ижро буйроси масалан, фермер хўжалигининг 50 гектар ери бўлса, у ернинг 30 гектари қарздорликни қоплаш учун етадиган бўлса, фақатгина 30 гектарини аукцион савдолари орқали сотиши мумкин. Қолган қисми фермер хўжалигининг ўзида қолиши керак.
Ҳозирда барча ер ижарачилари бор мол-мулкини ерга тиккан ва ҳосилни кутаётган пайт. Ер ижарачилари ғалла ва пахтани сотиш орқали қарздорликларини қоплашни режа қилиб турибди. Агар ижара ҳуқуқлари ҳосил йиғимидан олдин, қарзларини тўлашга имкон бермай, аукционга чиқарилса, бу адолатдан бўлмайди.
Бир неча ҳафта олдин шу масалада фермерлар кенгашининг масъули билан гаплашгандим. Кенгашда ҳам шунга яқин фикрлар бор. Бироқ буни бош прокуратурага етказиб, қарор ижросини ҳосил йиғим-терими бўлгунча тўхтатиб туришни сўраш лозим.
🔘🔘🔘
Фермерларимизнинг 1-рақамли канали: FERMER.UZ
Ҳозирда жуда кўп қарздорлиги бўлган фермерларни айнан мазкур 131-қарорда белгиланган тартиб қўрқитаётгани тайин. МИБ ходимлари томонидан уларнинг ерларини аукционга чиқариш ишлари аллақачон бошлаб юборилган.
Бу вазиятда қандай йўл тутиш лозим?
Аввало, 28.03.2025 йилдаги ПҚ-131-сонли "Қишлоқ хўжалигида ердан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ва маҳсулот етиштириш ҳажмини кўпайтириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги Президент қарори моҳиятини тўғри тушиниб олиш лозим бўлади.
Мазкур қарорга кўра, Суд ҳужжатлари ва бошқа органларнинг ҳужжатларини ижро этиш жараёнида ундирувни қарздорнинг қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ер участкасини узоқ муддатга ижарага олиш ҳуқуқига қаратишда қуйидаги соддалаштирилган тартиб жорий этилди.
- ундирувни ижара ҳуқуқига қаратиш учун туман ҳокимининг, яъни ижарага берувчининг розилиги талаб этилмайди; (Бу дегани, тўғридан тўғри аукционга чиқариш мумкин)
- ижара ҳуқуқини баҳолаш талаб этилмайди, давлат ижрочиси ваколатли ташкилотлардан ер участкасининг норматив қийматини аниқлаб, унга тенг бўлган бошланғич нарх миқдорини мулкий ҳуқуқни хатлаш далолатномасида кўрсатади; (Яъни МИБ ходими айкционга ерни чиқариши учун ернинг норматив қийматини аниқлаши ва далолатнома тузиши керак бўлади).
- электрон онлайн аукцион савдолари ушбу қарорнинг 2-банди талабларини инобатга олган ҳолда ўтказилади;
- электрон онлайн аукцион савдолари натижалари тўғрисидаги баённома ер ижараси шартномаси бўйича ҳуқуқлар ва мажбуриятлар қолган муддатга қарздордан аукцион ғолибига ўтганлигини — қайта ижарани давлат рўйхатидан ўтказиш учун асос ҳисобланади.
Яъни бу ерда қарздор фермер хўжалиги ерни 49 йилга олган ва 10 йилидан фойдаланган бўлса, қолган 39 йиллик ижара ҳуқуқи аукцион савдолари орқали сотилади.
ПҚ-131 бўйича МИБ ходимларига ерга бўлган ижара ҳуқуқларини аукционга чиқаришда жуда муҳим бўлаган вазифалар юклатилган, унга кўра:
Биринчидан, қарздор қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ер участкалари ижарачилари иштирокидаги ижро ишлари рўйхатини шакллантириш. Яъни бу ерда фермер хўжалигининг ижрога қаратилган қарздорлиги бўлиши керак. Агар фермер хўжалигининг қарзи бўлиб у қарздорликни ундириш ижрога қаратилмаган бўлса, бундай фермер хўжаликларининг ерга бўлган ҳуқуқини аукционга чиқариш мутлақо ноқонуний бўлади.
Иккинчидан, шундай ишлар бўйича бошқа мулк ва мулкий ҳуқуқлар бўлмаган ҳолларда ер участкасига ижара ҳуқуқи хатланиши ва электрон онлайн-аукцион савдоларига чиқарилиш. Яъни Мажбурий ижро бюроси фермер хўжалигининг бошқа юридик ва жисмоний шахсларда мулкий ҳуқуқлари бор ёки йўқлигини аниқлаши керак.
Бу нима дегани?
Масалан, А Фермер хўжалигининг 300 млн қарзи бўлса, ва уни ундириш ижрога қаратилган бўлса, бироқ унинг Б кластерда 400 млн ҳақдорлиги бўлса, бунда фермер хўжалигининг ижара ҳуқуқини аукционга чиқариш ПҚ-131 нинг 14-бандига зид бўлади.
Қарорнинг яна бир эътиборли жиҳатига разм солиш лозим. Қарорнинг 6-банди б хатбошисида қуйидагича жумла келган. Ижара ҳуқуқини баҳолаш талаб этилмайди, давлат ижрочиси ваколатли ташкилотлардан ер участкасининг норматив қийматини аниқлаб, унга тенг бўлган бошланғич нарх миқдорини мулкий ҳуқуқни хатлаш далолатномасида кўрсатади. Яъни мажбурий ижро буйроси масалан, фермер хўжалигининг 50 гектар ери бўлса, у ернинг 30 гектари қарздорликни қоплаш учун етадиган бўлса, фақатгина 30 гектарини аукцион савдолари орқали сотиши мумкин. Қолган қисми фермер хўжалигининг ўзида қолиши керак.
Ҳозирда барча ер ижарачилари бор мол-мулкини ерга тиккан ва ҳосилни кутаётган пайт. Ер ижарачилари ғалла ва пахтани сотиш орқали қарздорликларини қоплашни режа қилиб турибди. Агар ижара ҳуқуқлари ҳосил йиғимидан олдин, қарзларини тўлашга имкон бермай, аукционга чиқарилса, бу адолатдан бўлмайди.
Бир неча ҳафта олдин шу масалада фермерлар кенгашининг масъули билан гаплашгандим. Кенгашда ҳам шунга яқин фикрлар бор. Бироқ буни бош прокуратурага етказиб, қарор ижросини ҳосил йиғим-терими бўлгунча тўхтатиб туришни сўраш лозим.
🔘🔘🔘
Фермерларимизнинг 1-рақамли канали: FERMER.UZ